زنان در جنگ مشکلات معیشتی خانواده

گروه جامعه – زنان سرپرست خانوار به زنانی گفته می‌شود که بدون حضور منظم یا حمایت یک مرد بزرگسال، سرپرستی خانوار را برعهده می‌گیرند و مسئولیت اداره اقتصادی، تصمیم‌گیری‌های عمده و حیاتی خانوار را برعهده دارند.در حال حاضر زنان در کنار ایفای نقش مادری، همسری و تحکیم بنیان‌های خانواده، با حضور در جامعه و بازار کار، ستون اقتصادی و اجرایی بسیاری از مشاغل محسوب می‌شوند و نمی‌توان از نقش آنان در توسعه اقتصادی چشم‌ پوشی کرد.در شرایط کنونی، یکی از مهمترین مسائل و دغدغه های زنان سرپرست خانوار، مساله تامین معیشت خانواده و رفع مشکلات اقتصادیشان است که وجود این مشکل علاوه بر اینکه به معیشت خانواده آسیب وارد می کند، زمینه ساز بروز اضطراب و مشکلات روحی برای این زنان نیز هست.بنابراین با توجه به اینکه دارا بودن شغل و درآمد می تواند هم مشکلات معیشتی و هم بخشی از مشکلات روحی این زنان را کاهش دهد، باید در دستور کار نهادهای مربوطه قرار گیرد و علاوه بر آن چرایی افزایش آمار این قشر از جامعه بررسی و برای جلوگیری از آن برنامه ریزی شود.در شرایط کنونی جامعه با توجه به وضعیت اقتصادی و معیشتی و آمار بیکاری، زنان سرپرست خانوار که بسیاری از آنها به حمایت های روحی و ایجاد امید و نشاط نیاز دارند، فارغ از مشکلات فردی خود گرفتار دغدغه های معیشتی برای تامین زندگی خویشتن و یا فرزندانشان هستند و بسیاری از این زنان هیچگونه حامی برای گذران زندگی ندارند.از سویی آنان مجبورند میان ظرافت زنانه و سرسختی مردانه، دومی را برگزینند و به جنگ مشکلات بروند و گاه سرگردان میان این دو نقش می مانند و در تعارض ها، گرفتار مشکلات روحی می شوند.

پیش‌بینی می‌کنیم وضعیت زنان سرپرست خانوار بدتر شود

در همین رابطه رییس کمیسیون بانوان اتاق تعاون ایران اظهار داشت: هر زمان مدیریت سطح کلان دچار این به هم ریختگی می‌شود، کف جامعه آسیب می‌بیند که در این بین نیز آسیب وارده به زنان سرپرست خانوار یا مدیر خانواده بیشتر است، علاوه بر اینکه باید خود و خانواده خود را سرپا نگه دارند باید با ارقام عجیبی که با درآمد آنها هیچ سنخیتی ندارد درگیر شوند. بنابراین فشار بیشتری را متحمل می‌شوند، پیش‌بینی ما این است که تا شهریور وضعیت بدتر خواهد شد و در حال پیگیری هستیم.خاطره استاد رضایی در مورد وضعیت زنان در اقتصاد کشور اظهار کرد: طرح ویژه‌ای که در اتاق تعاون روی آن کار می‌کنیم، ایجاد شبکه تعاون تجارت ایران با محوریت کسب‌وکار زنان، تعاونی‌های زنان و زنان فعال اقتصادی است. در حال حاضر در مورد کسب‌وکارهای خرد و زودبازده در حال فعالیت هستیم اما این طرح تنها محدود به کسب‌وکارهای خرد نیست. ما فعالیت‌های اقتصادی را در 5 خوشه مرکزی تقسیم‌بندی کردیم که شامل خوشه‌های صنایع دستی و گردشگری، تولیدات روستایی و کشاورزی، خدمات سلامت و درمان، دانش‌بنیان و آموزش و پژوهش و در پایان صنایع ساختمان و صنایع وابسته است. در مورد آمار تعداد زنان فعال در هر بخش غربالگری دقیق در حال انجام است و شاهد ورود 180 فعال ظرف 7 ماه گذشته به بخش جدی تعاونی‌ها فعالین اقتصادی به طور متمرکز در استان‌ها بودیم.وی در مورد این خوشه‌بندی توضیح داد: تقسیم‌بندی این 5 خوشه به این علت است که ارزیابی‌ها به صورت دقیق انجام شود. برای مثال اگر یک زن کارخانه‌دار باشد بسته به اینکه در چه حوزه‌ای فعالیت می‌کند تقسیم‌بندی می‌شود. اگر محصولات پزشکی تولید کند، در حوزه سلامت و بهداشت و اگر محصولات کشاورزی تولید کند، در حوزه کشاورزی یا اگر تولیدات صنعتی است در خوشه صنعت قرار می‌گیرد. این خوشه‌ها از مشاغل خانگی تا سطح کلان تعمیم داده می‌شود.رییس کمیسیون بانوان اتاق تعاون ایران به ایلنا گفت : به طور متمرکز با فراکسیون بانوان مجلس شورای اسلامی در حال بررسی وضعیت این زنان هستیم. طرح‌های پیشنهادی هم برای ساماندهی بانوان در این زمینه دادیم. البته ما به جای کلمه زنان سرپرست خانوار از واژه مدیر خانواده استفاده می‌کنیم که هرکدام به دلایل مشکلاتی که دارند این مسئولیت را به عهده گرفته‌اند. از نظر حمایت‌های دولتی و غیردولتی و همچنین از نظر اصلاحات قانونی در حال پیگیری وضعیت این دوستان هستیم. از بخش‌های مختلف هم درخواست کمک کرده‌ایم. همینطور آمارهایی را نیز در سطح غیردولتی تجمیع می‌کنیم.وی در پاسخ به سولی در مورد وضعیت زنان سرپرست خانوار گفت:‌ با توجه به شرایط فعلی وضعیت سخت اقتصادی برای همه دنیا وجود دارد؛ اما در ایران با توجه به شرایط تحریمی به علاوه شرایط حاصل از شیوع کرونا، در آستانه انتخابات قرار گرفتن و افزایش فشارهای سیاسی و اقتصادی پیش‌بینی می‌شود که تا شهریور این فشارها ادامه داشته باشد.استاد رضایی اضافه کرد: هر زمان مدیریت سطح کلان دچار این به هم ریختگی می‌شود، کف جامعه آسیب می‌بیند که در این بین نیز آسیب وارده به زنان سرپرست خانوار یا مدیر خانواده بیشتر است، علاوه بر اینکه باید خود و خانواده خود را سرپا نگه دارند باید با ارقام عجیبی که با درآمد آنها هیچ سنخیتی ندارد درگیر شوند. بنابراین فشار بیشتری را متحمل می‌شوند، پیش‌بینی ما این است که تا شهریور وضعیت بدتر خواهد شد و در حال پیگیری هستیم.وی خاطرنشان کرد: خواهش ما از مجلس این است که با توجه به تخصیص بودجه‌هایی که دیده شد، در بخش توانمندی زنان و به خصوص زنان مدیر خانواده که دچار آسیب‌های بیشتری هستند، از محل بودجه مناسبی که به بخش پشتیبانی تخصیص پیدا کرده، به طور مشخص و قابل استفاده به جامعه هدف زنان سرپرست خانوار تعلق بگیرد.

ظرفیت سازی توانمندی زنان خود اشتغال رویا جعفری کارشناسان ارشد جامعه شناسی و استاد دانشگاه درگفتگو با «شروع»می گوید: بانوان به عنوان قشر آسیب پذیر جامعه نیازمند حمایت هستند و بر همین اساس باید با شناسایی این افراد و سنجش توانمندی آنان در این زمینه گام برداشت. با توانمندسازی و ایجاد اشتغال، افزایش سطح درآمد و ارتقای آنان، استحکام بخشی خانواده‌ها می‌توان از میزان وابستگی زنان سرپرست خانوار به سازمان‌های حمایتی همانند کمیته امداد و بهزیستی کاست.باید بر شناسایی بانوان توانمند ، آموزش به آنان، شناسایی ظرفیت‌های هر بخش در زمینه اشتغال بانوان، بررسی بازار برای صنایع دستی بانوان و … تأکید شود. احداث بازارچه دائمی برای زنان سرپرست خانوار باید در دستور کار قرار گیرد چرا که هدف از این اقدام ایجاد اشتغال پایدار و ساماندهی آنها در یک مکان مشخص است و در این بازارچه تمامی تولیدات زنان سرپرست خانوار شامل صنایع دستی، پوشاک و مواد غذایی عرضه می شود.در اجرای طرح توانمندسازی زنان سرپرست خانوار تنها موضوع اشتغال جامعه هدف مطرح نبوده بلکه ایجاد درآمد مناسب برای گذراندن زندگی خانواده و فرزندان آنان نیز هدفگذاری شده است.این طرح مبتنی بر الگوی نوین توسعه مشاغل خانگی خواهد بود، جهاد دانشگاهی به عنوان مجری این طرح وظیفه شناسایی، انتخاب و تعیین زنان سرپرست خانوار واجد شرایط را عهده‌دار است.خوداشتغالی زنان سرپرست خانوار و پیشگیری از ورود به چرخه حمایتی، بهبود معیشت و افزایش رفاه، استفاده از ظرفیت مشاغل خانگی برای ایجاد اشتغال پایدار و اتصال صاحبان کسب‌ و کار خانگی به بازارهای هدف و بنگاه‌های پیشرو از جمله اهداف کیفی است.با توجه به الگوی نوین توسعه مشاغل خانگی، پس از فرآیند توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، در صورت نیاز، برای اتصال به بازار کار، حمایت‌های قانونی و مالی از زنان سرپرست خانوار توانمند شده پس از تأیید کارفرما و ناظر طرح به عمل خواهد آمد.